Monday, April 6, 2009

JIVIT - Ank Mars 2009






[Photo Walter Menezes-achea upkarant]

JIVIT - Ank Abril 2009





KRISTACHO NITIDAR

- Walter Menezes, Kepem

Judeyacho Razpal: ek dhanvti nodor
Tiberius, Romachea Somrazan, AD 26 vorsa, Pontius Pilatak Judeyacho razpal nemlo. Valerius Gratus hache fattlean to Judeyacho panchvo razpal zalo. Razpal Caesarea-nt ravtalo ani thuinch thavn pranthacho karbhar choloitalo. Judeya pranthantle nagrik fokt pollevnk naslolea ekach Devachi puza kortale ani oslea Judev lokak sambhallun ghevop titlem sompem kam naslem. Jedna tancheo porbo zataleo, odik korun Paskache somoyar, tedna razpal Jerusaleant ietalo ani thuim aple palasint ravon kaideachi surokxa ani bondobost svota polletalo.
Sumar 5000 soinik tachea hata khal asle ani tantuntlo ek zomo Antonia kil’leant (fortress) urtalo. Ho kil’lo Jerusaleachea Devmondira samkar aslo. Soddanch, chodd husko korpacheo ghoddnuko hangach zataleo. Kaideachi rakhonn korop, dondd-vosuldaranchea vavracher nodor dovrop ani goroz tednam mornnachem formonn marop, hem tachem mukhel kam aslem. Devmondirantlea duddvancho-i (Corbanas) tabo tacheach hatan’ aslo.




Romantle razvottiche chali pormonnem her sogllo pranthacho karbhar, Sanhedrin hi dhorm-sobha choloitali. He sobhent iadniki-kulliyentle Saduki urtale ani tancho fuddari, porom’-iadnik astalo. Pilatachea kallant Kaifas porom’-iadnik aslo. Hi ek rajki nemnnuk zalolean, porom’-iadnika voir Somrazachi podvi asa hem dakhovnk, tachim iadniki-vostram Antonio kil’leant dovortale ani fokt porbo zatat tedna vaprunk ditale.
Tabo gheta thuinch astana, Pilatachem ani Judev lokanchem tonddak tondd laglem. Eke ratri, guptim, tachea soinikamni haddlolea bavtteancher (ensigns) Somrazacho rupkar asa tem pollevn Judev lokan nixedh marlo. Te ensigns tabortob kaddche mhunnon te panch dis somp’ korit ravle. Tori punn Pilatan tanchim magnnim kanar dhorlina. Ani sovea disa, jivexim marpachea hukumachi pasun porva korinastana, Judev moronk toyar asat tem pollevn, aplim panvlam fattim ghevn, Pilatan bavttea veleo kuru kaddun uddoileo.
Oxench ek pavtti, Devmondirantlea duddvancho upeg korun, Jerusalea xarak udok mellunk, 23 moil lambayecho khariz Pilat bandunk sodtalo. Punn Judev lok Devmondirantle duddu he Devak bhettoilole duddu ani te vaprunk Pilatak odhikar na oxem somzotale. Dekhun, dha hozar lok portun rostear aile. Pilatan soddlolea soinikank lagun zaite Judev moronkui pavle. Pilat nirxelo ani he bhaxen khariz bandpacho vavr suru zanvche poilinch padd poddlo.
Jerusalea xarant aslole aple palasint tannem bhair vonttim-cher Somrazak bhettoilolim dalam (shields) bosoilim. Tancher patxayacho zori rupkar naslo tori Judevamni virodh korun, taka tim kaddunk formailim. Novean Pilatak apli man bagovnchi poddli.



AD 26 tem AD 37 ho kall meren Pilat Judeyant urlo.
Ani hea kallant, Pilat ani Judevam modem dubav ani virodhache inglle zollot ravle…


Nazaretcho Jezu: koxttanchea Sukrara disa
Sokall fuddem, Paskache porbechea toyari disa, Pilatachea raz-angnnant uchamboll zalole iadnik ani nagrik ekttaim zale. Nit magunk te tache mukhar ube asle. Pilat aple sodrer boslo. Jezu nanvachea eka mon’xak tannim tachea hatan ghalo.
Hea Jezuk tannim ratri Getsemani molleant dhorlolo ani uprant taka dhorm- sobhent ubo kelolo.
Porje khatir eklo monis melear odik faideachem, osli budh divpi porom’-iadnik Kaifasan Jezuk vicharlolem, Krist tum? Devacho Put tum?
Jezun hajir asloleank soputa khal sanglolem, Hoi, Hanv to!
Hea vellar porom’-iadnik Kaifasan aplim angvostram pinzun soglleank xiddkailole, Hannem devninda kelea. Taka khast favo! Taka khast favo!
Ekttaim zalolea soglleamni ekuch nichev kelolo, Taka moronn favo!
Ani heach khatir tannim Jezuk Pilata sovem haddlolo. Kiteak mornnachem formonn fokot tannench divnk zatalem.
Aple sodrer thavn Pilatan hea Jezuk pollelo. Tache donuim hat doramni bandlole ani tachem khadd toxech kens ghamen dhatt zalole. Punn bhirantichi koslich khunna tachea mukhamollar disonasli.
Tum Judevancho Patxai? tannem vicharlem.
Jezun zabab dilo, Tunch sangtai…
Ani kaim prosn kelea uprant, Pilatan aple sodrer ravon sokla raz-angnnant aslolea lokak porgott kelem, Mhaka hea mon’xacho kosloch guneanv mellonam.
Punn te mottean bobo marunk lagle. Fasak sampddailoli xelli aplea hantantli sutton vochot mhunn soglle mukhel-iadnik ani xastri Jezucher dusrim boglanttam ghalunk lagle, ‘Ak’hea Judeyant, Galileya meren hangasor porian, aple xikovnnen lokak to uchambollaita.’
Galileya hem utor aikonam fuddem, Pilat matxe khuxal zalo. Jezu Galileyacho mhunnttoch to Herod uprazachea odhikara sokol poddtalo. ‘Jem kitem hea niropradhi mon’xa sovem korunk zai tem Heroduch kortolo,’ oxem sangun Pilatan Jezuk Herod upraza sovem vhorunk ani tachi nit korunk formailem.
Pun kaim vellan, Herod uprazan Jezuk porto Pilata sovem pattoilo.
Pilatan uchamboll zalolea lokak anik ek pavtti somzavpacho proitn kelo, ‘Lokak fuslaita mhunn hea mon’xak tumi mhoje-xim haddla ani polleyat, tumche hujir hanvem hea mon’xachi choukoxi keli ani mhaka tache sovem kosloch guneanv mellona…ani Herodikui mellunk na. Tumkam tor khobor asa, hannem mornn favo zata toslem kaim ek korunk na. Dekhun taka khast laitam ani soddtam.’
Jerbond marun, kantteamni vinnlolo mukutt tachea mathear ghalun ani bhuzancher zambllem avoronn uddovn, Pilatan Jezuk bhair haddlo.
Atam tori korit kai te kakut hea mon’xachi? Pilat aplech bhitor suskarlo
Punn iadnik ani xastri kitench kelear tachem kanar dhorunk toyar nasle. Fotti govai divn Judev lok Jezuk khillavnk sodtat, hem atam Pilatak sarkem disun ailem. Tonddak tondd lagun ani xingank xingam guspun, Judevam ani aple modem ghoddloleo fattleo yadi Pilatchea monant portun jiveo zaleo. Apunn tancho dusmann oxem te somzotale mhunn to zannam aslo.
Ani atam Jezuk soddlo zalear…?!
Itlea mhunnosor razpal niti-sodrer boslolo astanam, Procla, tache potinin oxem sangun dhaddlem, ‘Tea promannik mon’xache bhan’goddent tum poddum naka; mhaka tachem sopon poddun, aiz hanvem zaitem bhoglam.’
Nimanne pavtti Pilatan Jezuk mornnachea chopkeantlo vattavnk yevzilem. Paskanche porbe somoyar eka koideak soddun dinvchi ek porompora asli. Tea vorsa Barab’bas nanvacho ek darunn pundd bondkhonnint aslo.
Pilatan loka mukhar novo prosn manddlo, ‘Tumkam hanvem konnank suttka dil’li zai? Barab’basak kai Jezuk?’
Poilinch mukhel iadnikamni fuslailolea pormonnem, lokan bobo marleo, ‘Barab’basak!’
Pilatachem mukhamoll umen buddlem. Tannem vicharlem, ‘Tor hanvem hea Jezuchem kitem korchem?’
Tachim utram bhair sorta thuinch aslim. Lokan huyel marunk survat keli, ‘Khursar mar, taka khursar mar!’
‘Punn tannem kitem vaitt kelam?’ Pilat tanche koddchean zabab sodunk laglo. Punn te zabab divpache sthithint khuim asle?
Ragabhorit zavn tannim Pilatak xiddkavnk survat keli, ‘Hea mon’xak soddxi zalear tum Somrazacho ixtt nhoi; apnnakuch raza korta to monis Somrazacho virodhi zata!’
Him utram aikonam fuddem Pilatachea monant bhirantichem bhut ubem zalem. Apli ekuch fotti govai hea Judevamni Somrazak dili zalear to ghoddie he pavtti apleak sodrevelo khontt marun denvoitolo, hacho tannem soddsoddit odmas kelo.
Tedna aplem kainch ek cholonam punn odik, odik uchambollai zata tem pollevn, Pilatan udok haddunk lailem ani loka hujir aple hat dhule.
Soglleank, ani odik korun hajir aslolea xastreank zannam zavnk, Pilat he khunne vorvim (symbolic gestrure) Dusri Somurt hea Adlea Korarantlea pustokacho upeg korun fuddem jem kitem ghoddchem aslem taka apunn zababdari nhoi mhunn sangunk sodlem:
Magir lagxilea xarantle soglle mukheli te (gomtti moddlole) gayecher aple hat dhutole ani he porim mhunntolet, ‘Ami tea mon’xak marunk na, ani taka konnem marla tem ami nokllonv.” (DS 21:7,8)
Uprant, Pilatan Barabasak soddlo ani khursar khillavnk Jezuk Judevanchea adhin kelo.
Khursa voir ghalunk Pilatan ek nam’lekh boroilo: Jezu Nazaretkar, Judevancho Patxai.
Ho nam’lekh vachinam fuddem, mukhel iadnik Pilatak fors korunk lagle :Ho monis apunn Judevancho Patxai mhunntalo, oxem boroi mhunnon.
Punn Pilatan zabab dilo, ‘Hanvem boroilem tem boroilem!’
Ani donparchea vellar, Golgotha mhunnttat te suvater jednam Jezun khursar aplo prann soddlo tednam surian aplem tondd damplem ani soglleak kallokh zalo. Dev-mondiracho podd’ddo pinzun doxim zalo, bhuim kampli, khoddpam futtlim ani zobor bhiyevun, xotpoti ani tachea boroborcheamni mhollem, ‘Ho khoreponnim Devacho Put also!’

Jezuchea mornna uprant: kitem ghoddlem, kitem mell’lem
AD 36 vorsa, Samariyant ek khotto provadi (false prophet) vhoir sorlo ani Gerizim dongrar Moizesan lipovn dovorlolim povitr aidonam aple pattlavdarank dakhovnk mukhar sorlo. Dongra mullant soinik ani pattlavdaranche zalole lottafottint zaitea lokank moron ailem ani haka lagon razpal mhunn Pilatak nikllailo ani tachea zagear Marcellus-ak novo razpal mhunn haddlo.
Itle mozgotim AD 37 vorsa Pilat Roma xarant pavta mhollear Tiberius Somrazak moronn ailem ani Gaius (Caligula) ho novo Somraza zalo.
Sarki khobor zori mellonam tori kaim zannachem mot asa kim apleacher poddlolo ho kallo daag sonsunk zainam zavn Pilatan atmhatya keli.
1961 vorsa Caesarea-ntlea purvilem theatre ustita astanam (archaeological excavation) eke moddlole chunea fatrir him utram kantoilolim aslim:
..S TIBERIEVM…(PO)NTIVS PILATVS
(PRAE)CTVS IDVA(EA)E
Tiberius Somrazachea manank bhettoilole fatrir aslolim utram vachun itihaskarank ek
prosn poddla: Pilat Judeyacho razpal aslo kai Prefect?
Hi fator sodeak Jerusaleant aslolea Israel Museum-ant dovorloli asa.



XEVOTT
Lekh toyar korunk adar:
Fallen Empires / Rusty Russell
Pontius Pilate / Jona Lendering
Pontius Pilate / Julian Spriggs
The man who sentenced Christ to die / Ernest Hauser
Chitr: Ecce Homo / Antonio Ciseri
Fatricho fottu: internet-antlean download kela


[Ho lekh ani fotu JIVIT magiskachea upkarant Gulf-Goans e-Newsletter,
www.goa-world hannim vitraunim kel'lea. Ami JIVIT karbari ani sompapdpeak
kheritponnim dinvastat]

The Chief Editor of JIVIT, Michael Gracias can be contacted at Cell: 9850466037
or email: jivit@queeny.com / jivitkonknni@rediffmail.com